در سطح جهانی، انرژی خورشیدی به یکی از سریعترین و پررونقترین بخشهای انرژی تجدیدپذیر تبدیل شده است. کشورهای پیشرو در این زمینه مانند چین، ایالات متحده، و آلمان با پیشرفتهای قابل توجهی در فناوری، کاهش هزینهها، و افزایش ظرفیتهای تولید مواجه هستند. با پیشرفت فناوری و افزایش آگاهی نسبت به تغییرات اقلیمی، بازار انرژی خورشیدی، در سطح جهانی و در ایران به طور قابل توجهی در حال رشد است. این رشد به ویژه در زمینههای تکنولوژی، سیاستگذاری و سرمایهگذاری به وضوح مشهود است. در ایران، انرژی خورشیدی به عنوان یکی از منابع تجدیدپذیر با پتانسیل بالا شناخته میشود. با وجود برخورداری از میزان بالای تابش خورشیدی و شرایط جغرافیایی مناسب، بازار انرژی خورشیدی در ایران در مقایسه با کشورهای پیشرفته هنوز در مراحل ابتدایی توسعه قرار دارد. با این حال، اقدامات و سیاستهای اخیر نشاندهنده عزم جدی کشور برای توسعه این بخش است. در اینجا به مقایسه روندهای بازار انرژی خورشیدی در ایران و جهان پرداخته شده است.
در سطح جهانی، بازار انرژی خورشیدی شاهد تحولات گستردهای در زمینه فناوری و نوآوری است. پیشرفتهایی مانند بهبود کارایی پنلهای خورشیدی، کاهش هزینه تولید و ذخیرهسازی انرژی و توسعه فناوریهای جدید مانند انرژی خورشیدی متمرکز (CSP) به سرعت در حال انجام است. کشورهای پیشرفته مانند آلمان، چین و ایالات متحده با سرمایهگذاریهای کلان در تحقیق و توسعه (R&D) و بهکارگیری فناوریهای نوین، به پیشتازی در این زمینه ادامه میدهند.
به طور مثال، پیشرفتهای اخیر در تکنولوژی پنلهای دو طرفه و سلولهای خورشیدی پر بازده توانسته است به کاهش هزینهها و افزایش بهرهوری کمک کند.
در ایران، اگرچه توجه به فناوریهای خورشیدی افزایش یافته است، اما هنوز در مقایسه با پیشرفتهای جهانی در این حوزه، از نظر توسعه و نوآوری، در مراحل ابتدایی قرار دارد. با این حال، ایران اقداماتی را برای بهبود فناوری و کاهش هزینههای تولید انرژی خورشیدی آغاز کرده است. افزایش ظرفیت تولید پنلهای خورشیدی و راهاندازی پروژههای تحقیقاتی از جمله این اقدامات هستند.
با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیمی ایران، که شامل تابش بالا و طولانیمدت خورشید در اکثر مناطق کشور است، پتانسیلهای قابل توجهی برای توسعه انرژی خورشیدی وجود دارد. در سالهای اخیر، پروژههای زیادی در این زمینه راهاندازی شده است. برای مثال، نصب نیروگاههای خورشیدی مقیاس بزرگ و پروژههای کوچک خانگی در نقاط مختلف کشور آغاز شده است.
در سطح جهانی، بسیاری از کشورها با هدف ترویج استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی، سیاستهای حمایتی و تشویقی را اعمال کردهاند. از جمله این سیاستها میتوان به ارائه یارانههای مالی، اعطای وامهای کم بهره، و تنظیم قوانین و مقررات به نفع تولید و مصرف انرژی خورشیدی اشاره کرد. به عنوان مثال، کشورهایی مانند چین و هند با برنامههای گسترده حمایتی و هدفگذاری برای افزایش سهم انرژی خورشیدی در تولید برق، نقش مهمی در این تحول جهانی ایفا میکنند.
در ایران نیز سیاستهای حمایتی و قوانین مربوط به انرژیهای تجدیدپذیر در حال توسعه است. تصویب قوانین مربوط به خرید تضمینی برق از نیروگاههای خورشیدی، ارائه مشوقها و تسهیلات مالی، تسهیل فرآیند صدور مجوزها، کاهش موانع قانونی برای جذب سرمایهگذاری و راهاندازی برنامههای حمایتی برای از سرمایهگذاران از جمله اقدامات دولتی در این زمینه است.
با این حال، نیاز به بهبود زیرساختها و تسهیل بیشتر در سیاستها برای جذب سرمایهگذاری و تسریع روند توسعه انرژی خورشیدی در ایران احساس میشود.
در سطح جهانی، سرمایهگذاری در بخش انرژی خورشیدی به طور چشمگیری افزایش یافته است. کشورهای پیشرو با جذب سرمایهگذاریهای کلان، توسعه زیرساختهای مدرن، و راهاندازی پروژههای بزرگ مقیاس، به افزایش ظرفیت تولید برق خورشیدی پرداختهاند. این کشورها همچنین با هدف کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی و کاهش انتشار گازهای گلخانهای، به سرمایهگذاریهای کلان در این بخش پرداختهاند.
روند رشد سرمایهگذاری در این بخش به ویژه در کشورهای چین و ایالات متحده مشهود است، که به تقویت زیرساختها و افزایش تولید انرژی خورشیدی کمک بسیاری کرده است.
در ایران، بازار انرژی خورشیدی هنوز در مراحل ابتدایی رشد خود قرار دارد و سرمایهگذاریهای صورت گرفته در این بخش، نسبت به بازار جهانی محدودتر است. با این حال، دولت و بخش خصوصی در تلاش هستند تا با ارائه مشوقها و کاهش موانع، جذب سرمایهگذاری را در این حوزه افزایش دهند. برگزاری نمایشگاهها و همایشهای تخصصی و توسعه پروژههای آزمایشی از جمله تلاشهایی است که به توسعه این بازار کمک میکند.
در سطح جهانی، پذیرش عمومی و فرهنگ استفاده از انرژی خورشیدی به طور گستردهای در حال افزایش است. با آگاهی بیشتر مردم از مزایای انرژی خورشیدی و کاهش هزینهها، استفاده از سیستمهای خورشیدی در خانهها و صنایع به امری رایج تبدیل شده است. کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی در این زمینه پیشرو هستند.
در ایران، فرهنگ استفاده از انرژی خورشیدی هنوز در حال شکلگیری است و نیاز به آموزش و افزایش آگاهی عمومی در این زمینه وجود دارد. با این حال، تلاشهای اخیر برای معرفی مزایای انرژی خورشیدی و افزایش تعداد پروژههای موفق، به تدریج پذیرش عمومی را افزایش داده است.
با وجود پیشرفتهای چشمگیر در حوزه انرژی خورشیدی، این بخش همچنان با چالشها و موانعی روبرو است که میتواند سرعت رشد و توسعه آن را در سطح جهانی محدود کند. در اینجا به برخی از مهمترین چالشهای جهانی در این زمینه اشاره میکنیم:
اگرچه هزینههای تولید برق خورشیدی به طور قابل توجهی کاهش یافته است، اما هزینههای اولیه نصب و راهاندازی سیستمهای خورشیدی، به ویژه در مقیاس بزرگ، همچنان بالا است. این امر میتواند مانعی برای کشورهای در حال توسعه یا مناطق با دسترسی محدود به سرمایهگذاریهای کلان باشد.
یکی از چالشهای اصلی انرژی خورشیدی، محدودیت در ذخیرهسازی انرژی است. برق تولیدی توسط پنلهای خورشیدی تنها در طول روز و زمانی که خورشید میتابد تولید میشود. برای تأمین برق در شب یا در زمانهای ابری، نیاز به فناوریهای پیشرفتهتر و ارزانتر در زمینه باتریها و سیستمهای ذخیرهسازی انرژی است.
در بسیاری از کشورها، شبکههای برق موجود قادر به مدیریت کارآمد تولید غیرمتمرکز و نوسانی برق خورشیدی نیستند. زیرساختهای قدیمی و نیاز به ارتقاء شبکههای انتقال و توزیع، یکی از موانع مهم برای بهرهبرداری کامل از انرژی خورشیدی است.
تولید پنلهای خورشیدی و تجهیزات مربوطه نیاز به مواد معدنی خاصی مانند سیلیکون، نقره و لیتیوم دارد. استخراج این مواد میتواند تأثیرات زیستمحیطی داشته باشد و همچنین رقابت برای دسترسی به این منابع ممکن است افزایش یابد. علاوه بر این، نصب پنلهای خورشیدی در مقیاس بزرگ نیاز به فضای وسیعی دارد که در برخی مناطق ممکن است محدودیتهایی ایجاد کند.
سیاستهای دولتی و قوانین محلی میتواند بر سرعت توسعه انرژی خورشیدی تأثیر بگذارد. در برخی از کشورها، نبود قوانین حمایتی یا حتی مقاومت سیاسی در برابر تغییر به انرژیهای تجدیدپذیر میتواند مانعی جدی برای توسعه انرژی خورشیدی باشد. علاوه بر این، تغییرات مکرر در سیاستهای حمایتی میتواند عدم اطمینان را برای سرمایهگذاران ایجاد کند.
تأمین مالی پروژههای خورشیدی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، همچنان یک چالش است. بانکها و مؤسسات مالی ممکن است به دلیل ریسکهای مرتبط با پروژههای خورشیدی، تمایلی به ارائه تسهیلات نداشته باشند. همچنین، در برخی کشورها، یارانههای دولتی برای سوختهای فسیلی همچنان رقیبی قدرتمند برای انرژی خورشیدی به شمار میآیند.
در بسیاری از مناطق، آگاهی عمومی در مورد مزایای انرژی خورشیدی هنوز کافی نیست. همچنین، مقاومت در برابر تغییرات و نگرانیها درباره قابلیت اطمینان و هزینههای انرژی خورشیدی میتواند سرعت پذیرش عمومی این فناوری را کند کند. آموزش و افزایش آگاهی عمومی در این زمینه ضروری است.
در ایران نیز بسیاری از این چالشها مشاهده میشود که محدودیتهای مالی، زیرساختهای قدیمی، و نیاز به سیاستهای حمایتی قویتر، عدم توسعه زیرساختهای مناسب، مشکلات مربوط به تامین مالی و سرمایهگذاری، و نیاز به بهبود فرآیندهای اداری و مجوزدهی، قابل توجه هستند. همچنین، نیاز به آموزش و افزایش آگاهی عمومی درباره مزایای انرژی خورشیدی و تکنولوژیهای مرتبط نیز از دیگر چالشهای موجود است.
علاوه بر این، در ایران، مسائلی مانند تحریمهای بینالمللی و مشکلات اقتصادی خاص کشور، به چالشهای جهانی اضافه شده و روند توسعه انرژی خورشیدی را پیچیدهتر کرده است.
فرصتهای آینده جهانی انرژی خورشیدی را میتوان به صورت ذیل تشریح کرد:
پیشبینی میشود که انرژی خورشیدی به طور مستمر نقش مهمتری در تأمین انرژی جهانی ایفا کند. با توجه به کاهش هزینهها، پیشرفتهای فناوری، و تعهدات بینالمللی به مقابله با تغییرات اقلیمی، این بخش میتواند به یکی از ارکان اصلی سیستمهای انرژی پایدار در سراسر جهان تبدیل شود.
با توجه به وضعیت کنونی و پتانسیلهای بالای انرژی خورشیدی در ایران، آینده این بازار بسیار امیدوارکننده به نظر میرسد. با ادامه سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه، بهبود زیرساختها، و افزایش آگاهی عمومی، میتوان به رشد پایدار و توسعه قابل توجه این بخش امیدوار بود. همچنین، پیشرفت در فناوریهای ذخیرهسازی انرژی و کاهش هزینههای تولید میتواند به افزایش سهم انرژی خورشیدی در سبد انرژی کشور کمک کند.
نمونههای موفق پروژههای جهانی در انرژی خورشیدی:
این پروژه یکی از بزرگترین پروژههای خورشیدی جهان است که در صحرای مصر واقع شده است. پارک خورشیدی بنبان با ظرفیت تولید 1.8 گیگاوات، شامل 32 نیروگاه خورشیدی کوچکتر است. این پروژه با سرمایهگذاریهای بینالمللی و مشارکت چندین شرکت بینالمللی احداث شده و نمونهای موفق از تلاشهای مصر برای توسعه انرژیهای تجدیدپذیر به منظور کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی است.
مجموعه نور در صحرای مراکش، یکی از بزرگترین و پیشرفتهترین پروژههای خورشیدی جهان است. این نیروگاه دارای ظرفیت بیش از 580 مگاوات است و از فناوریهای مختلفی از جمله انرژی خورشیدی حرارتی (CSP) استفاده میکند. این پروژه بخشی از تلاشهای مراکش برای تامین 52 درصد از نیاز برق خود از طریق انرژیهای تجدیدپذیر تا سال 2030 است.
این پروژه در صحرای تنگر در چین واقع شده و یکی از بزرگترین پارکهای خورشیدی جهان با ظرفیت بیش از 1.5 گیگاوات است. چین به عنوان یکی از پیشروان جهانی در تولید و نصب پنلهای خورشیدی، از این پروژه به عنوان بخشی از استراتژی گسترده خود برای کاهش انتشار کربن و افزایش سهم انرژیهای تجدیدپذیر استفاده کرده است.
هند یکی از کشورهای پیشرو در توسعه انرژی خورشیدی است و پروژههای متعددی را در این زمینه اجرا کرده است. پارک خورشیدی والتهی با ظرفیت 2 گیگاوات یکی از بزرگترین پروژههای خورشیدی جهان است که در ایالت گجرات هند واقع شده است. این پروژه بخشی از برنامههای هند برای افزایش سهم انرژی خورشیدی در سبد انرژی ملی است.
این پروژه در کالیفرنیا واقع شده و یکی از بزرگترین پروژههای خورشیدی در ایالات متحده است. با ظرفیت تولید بیش از 500 مگاوات، پارک خورشیدی بلیث نشاندهنده تلاشهای ایالات متحده برای افزایش سهم انرژیهای تجدیدپذیر در تولید برق و کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی است.
در ایران، نیز پروژههای مختلفی در زمینه انرژی خورشیدی اجرا شده است که به عنوان نمونههای موفق در این حوزه شناخته میشوند. از جمله این پروژهها میتوان به نیروگاههای خورشیدی بزرگ مقیاس در استانهای مختلف، پروژههای خانگی و تجاری، و همچنین همکاریهای بینالمللی در زمینه انتقال فناوری و دانش فنی اشاره کرد. این پروژهها نشاندهنده توانمندیها و پتانسیلهای ایران در بهرهبرداری از انرژی خورشیدی هستند و به عنوان الگویی برای توسعه بیشتر این بازار عمل میکنند.
در نهایت، با وجود پیشرفتهای جهانی در حوزه انرژی خورشیدی، بازار ایران همچنان در حال توسعه و رشد است. مقایسه روندهای بازار نشان میدهد که با بهرهبرداری از تجارب جهانی و اعمال سیاستهای حمایتی مؤثر، ایران میتواند به توسعه سریعتر انرژی خورشیدی و دستیابی به اهداف کلان انرژیهای تجدیدپذیر دست یابد. حمایت مستمر دولت، جذب سرمایهگذاریهای خارجی، سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه، بهبود زیرساختها و ترویج فرهنگ استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر از جمله گامهای کلیدی برای تحقق این هدف است و به این ترتیب ایران میتواند به یکی از پیشروان منطقهای در زمینه انرژی خورشیدی تبدیل شود و سهم قابل توجهی از تولید انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین کند. آینده این بخش به بهبود مستمر سیاستها و برنامههای حمایتی و همکاریهای بینالمللی وابسته است.
شروع فعالیت ما به سال 1392 برمیگردد، از آن زمان که با تخصص در طراحی، ساخت و نصب نیروگاههای خورشیدی، خواستار جایگاهی برتر در این عرصه بودیم.
تیم مجرب و بینالمللی توسعه فناوری نوبنای پارسیان، با سابقه بینظیر در صنعت انرژیهای تجدیدپذیر و با هدف توسعه پایدار انرژیهای پاک، افتخار دارد که دفاتر خود را در کشورهای ایران، استرالیا و امارات برپا کرده است.
کلیه حقوق مادی و معنوی متعلق به شرکت بینالمللی توسعه فناوری نوبنای پارسیان است.